برنامه توسعه فردی یا همان IDP ابزاری است که به شما کمک می‌کند تا اهداف تحصیلی و شغلی خود را عملی کنید و برای دستیابی به آن‌ها، با برنامه پیش بروید. این ابزار علاوه بر اینکه به شما در طراحی استراتژی‌های رشد کمک می‌کند، برای خودارزیابی هم بسیار کاربرد دارد و می‌توانید برای اهداف مختلفی در طول زندگی‌تان از آن استفاده کنید. در ادامه با هم یاد می‌گیریم که چگونه برنامه توسعه فردی IDP بنویسیم.
برنامه توسعه فردی یا IDP چیست؟
برنامه توسعه فردی یا individual development plan که با حروف مختصر IDP هم شناخته می‌شود، ابزاری است برای توسعه شخصی و حرفه‌ای افراد. معمولا دانشجویان و کارمندان از این ابزار برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود در مسیر تحصیلی یا شغلی‌شان استفاده می‌کنند. اما برنامه توسعه فردی یا IDP فقط ابزاری برای ارزیابی عملکرد یا یک ابزار موقتی برای دستیابی به اهداف نیست؛ بلکه به صورت یک چرخه پیوسته در جریان است تا به شما در توسعه فردی‌تان کمک کند.
شرکت‌های زیادی از IDP برای کارمندان جدید یا فعلی خود استفاده می‌کنند. به این صورت که سالانه کارمندان خود را به شرکت در برنامه توسعه فردی تشویق می‌کنند تا بتوانند فرایند بازخورد و توسعه مهارت‌ها را در تمام سطوح سازمان، بهبود دهند.
مزایای استفاده از برنامه توسعه فردی
برنامه توسعه فردی به شما کمک می‌کند که برای آینده آماده شوید. به‌این‌ترتیب که چشم‌انداز مسیر شغلی خود را مشخص و برای استفاده از نقاط قوت خود در راستای توسعه شخصی، اهدافی را تعیین کنید. با کمک IDP می‌توانید مهارت‌ها، دانش و تجربه‌هایی که برای توسعه در مسیر شغلی خود نیاز دارید را کسب کنید. به‌طور کلی مهم‌ترین مزایای استفاده از برنامه توسعه فردی عبارتند از:
- به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت خود را شناسایی و هرگونه کمبود در دانش یا مهارت‌هایتان را پیدا کنید.
- یک ابزار ارتباطی تاثیرگذار بین شما (دانشجو/کارمند) و سرپرستتان (استاد/مدیر) خواهد بود.
- برنامه زمان‌بندی و نحوه تخصیص زمان برای دستیابی به اهدافتان را به صورت بصری با کمک نمودارها و جدول‌ها به شما نشان می‌دهد.
- در طول مسیر، دستاوردهایتان را به شما نشان می‌دهد تا با احساس موفقیت و رضایت به برنامه خود متعهد و پایبند بمانید.
- به شما کمک می‌کند اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود را شناسایی کنید. اهدافی که شما را ترغیب می‌کنند تا برای رسیدن به آنچه که می‌خواهید، قدمی موثر بردارید.
- به ارزیابی عملکرد و میزان توسعه شما پرداخته و تمام نتایج در آن مکتوب می‌شود.
اجزای اصلی یک برنامه توسعه فردی IDP
برای پاسخ دادن به این سوال که چگونه برنامه توسعه فردی IDP بنویسیم، اول باید با اجزای اصلی آن آشنا شویم. یک برنامه توسعه فردی برای کارمندان از ۴ بخش اصلی تشکیل می‌شود:
۱. اهداف شغلی
باید در برنامه IDP خود تمام اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدتی که در مسیر شغلی‌تان دارید را بنویسید. اگر اهدافتان را با تاریخ دستیابی به آن‌ها را مشخص کنید، بهتر می‌توانید آن‌ها را ارزیابی و برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
۲. نقاط قوت
با استفاده از گزارش‌های عملکرد سازمان، می‌توان نقاط قوت، استعدادها و مهارتهای هر کارمند را به برنامه توسعه فردی‌اش اضافه کرد. چراکه تاکید بر این نقاط قوت، می‌تواند کارمندان را تشویق و ترغیب کند تا با اعتمادبه‌نفس بیشتری برای رسیدن به اهدافشان تلاش کنند.
۳. فرصت‌های توسعه
گفتیم که برنامه توسعه فردی به شما کمک می‌کند تا شکاف‌ها و کمبودها در مهارت‌ها و دانش‌هایتان را پیدا کنید. با مشخص کردن این شکاف‌ها می‌توانید فرصت‌هایی را برای یادگیری آن‌ها در نظر بگیرید. برای مثال برای رسیدن به هدف «طراح گرافیک شدن» شما باید مهارت «شناخت رنگ» را در کنار سایر مهارت‌ها بدانید. اما متاسفانه هیچ آموزشی در این حوزه ندیده‌اید. در اینجا باید به دنبال فرصت‌های توسعه باشید و برای شرکت در یک کلاس آموزشی، برنامه‌ریزی کنید.
۴. برنامه‌های عملیاتی
بعد از مشخص شدن اهداف، مهارت‌ها و فرصت‌های توسعه، حالا باید برای رسیدن به اهدافتان برنامه‌های عملیاتی قابل دسترسی در نظر بگیرید. شرکت کردن در دوره‌های آموزشی یا کنفرانس‌ها، استخدام یک مربی یا کوچ، گفت‌وگو با سایر همکاران که تجربه و دانش بیشتری دارند و بسیاری اقدامات دیگر می‌تواند به شما در رسیدن به اهدافتان کمک کند.
چگونه یک برنامه توسعه فردی برای خود بنویسیم؟
برای نوشتن یک برنامه توسعه فردی می‌توانید از افرادی که در این زمینه تخصص و تجربه دارند، کمک بگیرید. اما اگر خودتان می‌خواهید به این سوال پاسخ دهید که چگونه یک برنامه توسعه بنویسید، پیشنهاد می‌کنیم که مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
۱. اهداف شغلی خود را مشخص کنید
برای مثال اگر به تازگی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اید و می‌خواهید برای اولین بار به دنبال شغل بگردید، سه تا چهار شغل مورد نظر را برای خود انتخاب کنید. فراموش نکنید که شغلهای بسیاری، مسیر یکسانی دارند و هدف‌گذاری برای یک مورد می‌تواند برای همه آن‌ها قابل تعمیم باشد. سپس مهارت‌ها، دانش و تجربه خود را با شغل‌هایی که انتخاب کرده‌اید بسنجید و ببینید با کدام مورد همخوانی بیشتری دارید. بعد از آن اهداف دستیابی به آن شغل را مشخص کنید.
۲. مهارتهای موردنیازتان را تعیین کنید
گفتیم که باید مهارتهای خود را نسبت به شغل بسنجید. اگر برای دستیابی به یک شغلی نیاز به یادگیری مهارتهای بیشتری دارید، آن‌ها را تعیین کنید و برای یادگیری این مهارت‌ها برنامه‌ریزی کنید. اگر مطمئن نیستید که شغل مورد علاقه‌تان به چه مهارت‌ها یا تجربه‌هایی نیاز دارد، بهتر است درباره آن تحقیق کنید. می‌توانید آگهی‌های شغلهای مرتبط را بخوانید یا با افرادی که شغل مشابهی دارند، گفت‌وگو کنید.
۳. مهارت‌ها و دانش‌تان را ارزیابی کنید
صادقانه مهارت‌ها و دانش فعلی خود را با مواردی که برای استخدام در شغل مورد نظرتان باید داشته باشید، مقایسه کنید. بعد از آن نقاط قوت خود را مشخص و مواردی که در مسیر توسعه به آن‌ها نیاز دارید را هم تعیین کنید. بهتر است برای ارزیابی بهتر مهارت‌هایتان از نظرات یک فرد متخصص هم استفاده کنید. این فرد می‌تواند استاد یا همکار باسابقه شما باشد.
۴. اهداف و استراتژی خود را برای توسعه در مسیر شغلی‌تان بنویسید
حالا وقت آن است تا تمام اهداف و مهارت‌هایی را که از قبل در نظر گرفته‌اید، با جزئیات روی کاغذ بیاورید. سپس بر اساس آن‌ها، اهداف کوتاه‌مدت (تا سال آینده)، میان‌مدت (یک تا دو سال) و بلندمدت (سه تا پنج سال) خود را مشخص و استراتژی و برنامه عملیاتی‌تان را هم طراحی کنید. یعنی قدم‌هایی که برای رسیدن به اهدافتان باید بردارید را بنویسید. به‌این‌ترتیب می‌توانید تاریخ‌ها و موعدهای مقرر (deadline) را هم مشخص کنید.
۵. در طول زمان، نظارت و ارزیابی را فراموش نکنید
با شروع برنامه توسعه فردی یا همان IDP، باید نظارت و ارزیابی را هم در نظر بگیرید. یعنی نتایج، موفقیت‌ها یا حتی شکست‌ها را مکتوب کنید. مکتوب کردن این موارد به شما کمک می‌کند تا میزان رشد و دستاوردهای خود را در طول زمان بسنجید و از دیگران بازخورد دریافت کنید. درنتیجه با اعتمادبه‌نفس و رضایت بیشتری می‌توانید به برنامه خود پایبند بمانید.
کلام آخر
چگونه یک برنامه توسعه فردی بنویسیم؟ این سوالی است که دانشجویان و کارمندان زیادی برای رشد و توسعه خود در مسیر تحصیلی یا شغلی‌شان می‌پرسند. برای پاسخ دادن به این سوال، اول باید با تعریف IDP آشنا شده، اجزای اصلی آن را بشناسید و سپس برای خود یک برنامه شخصی‌سازی شده بنویسید. فراموش نکنید که در طول مسیر باید خود را به چالش بکشید، یاد بگیرید و ارزیابی کنید. این رمز موفقیت یک برنامه توسعه فردی است.
